Jednym z głównych zagrożeń w wymianie handlowej jest brak płatności. Bywa to częstym problemem w transakcjach krajowych a w przypadku transakcji międzynarodowych, ze względu na ograniczone możliwości dochodzenia swoich roszczeń, ryzyko jest jeszcze większe. Warto zastanowić się nad wyborem odpowiedniej formy płatności.
W handlu międzynarodowym istnieją 4 podstawowe formy płatności, które sprawnie balansują pomiędzy ryzykiem braku lub opóźnienia płatności a ryzykiem utraty konkurencyjności i idącym za tym zmniejszeniem sprzedaży w eksporcie.
Płatność z góry – Cash in advance
Przy płatności z góry eksporter wymaga zapłaty jeszcze przed wysłaniem towaru. Ta forma płatności jest najbezpieczniejsza dla eksportera. Nie ponosi on ryzyka wachań kursów walut, żadnych dodatkowych kosztów pośredników oraz zapewnia mu płynność finansową.
W tym przypadku importer ponosi całe ryzyko. Musi zaufać, że jego kontrahent wyśle odpowiednią ilość towaru, w odpowiednim czasie oraz dostarczy wszystkie wymagane dokumenty do odprawy celnej.
Płatność z góry zalecana jest przy transakcjach międzynarodowych z krajami, w których występuje wysokie ryzyko oszustwa czy niestabilność polityczna. Najczęściej używa się jej przy wymianach z krajami Afrykańskimi i niektórymi krajami byłego związku radzieckiego.
W krajach bardziej rozwiniętych lepiej nie proponować takiej formy płatności. Istnieje niewielka szansa, że importer zgodzi się na takie warunki a może to prowadzić do utraty kontraktu.
Limit kupiecki – Open Account
Limit kupiecki to najczęstsza forma rozliczenia transakcji krajowych. Ze względu na wysokie ryzyko eksportera jest rzadziej stosowana przy wymianie międzynarodowej.
W tym wypadku eksporter wystawia fakturę za towar z odroczonym terminem zapłaty, zwykle od 30 do 90 dni. Jest to przeciwieństwo przedpłaty i eksporter pokazuje tym, że ma pełne zaufanie do swojego kontrahenta. W przypadku braku płatności jedynym rozwiązaniem jest dochodzenie swoich roszczeń w kraju importera. Co jest kosztownym i długotrwałym procesem.
Ta forma rozliczenia powinna być zachowana wyłącznie dla zaufanych partnerów. Jednakże na niektórych rynkach, np. w Unii Europejskiej, gdzie ponad 80% transakcji jest przeprowadzanych na zasadzie kredytu kupieckiego, ciężko jest konkurować nie oferując tego rozwiązania.
Dlatego, przy pierwszych zamówieniach warto skorzystać z ubezpieczenia należności lub faktoringu.
Akredytywa – Letter of credit
Akredytywa jest dokumentem, w którym bank importera gwarantuje płatność za towar, jeżeli nie zrobi tego sam importer.
Płatność ta jest realizowana na podstawie dokumentów transakcyjnych. Bank nie ma obowiązku zapłaty, jeżeli dokumenty nie spełniają wymagań akredytywy – nawet jeżeli towar trafił do odbiorcy.
Podobnie, bank dokona płatności, jeżeli towar będzie uszkodzony, ale dokumenty będą poprawne. Szacuje się, że blisko w połowie akredytyw występują niezgodności. Dlatego, poprawność dokumentów jest w tym przypadku niezwykle kluczowa.
Jak działa akredytywa?
Po ustaleniu warunków transakcji importer otwiera w swoim banku akredytywę podając eksportera jako jej beneficjenta oraz wymienia wszystkie dokumenty wymagane do uruchomienia wypłaty.
Następnie, bank importera kontaktuje się z bankiem reprezentującym eksportera. Ten sprawdza poprawność akredytywy po czym przedstawia ją importerowi. Jeżeli wszystko się zgadza eksporter wysyła towar, a wszystkie dokumenty przekazuje do swojego banku.
Oba banki sprawdzają ich poprawność względem akredytywy i jeżeli wszystko jest ok to bank importera wypłaca należności w zamian za oryginał listu przewozowego, który uprawnia importera do rozporządzania towarem.
Inkaso – Documentary Collection
W przypadku inkasa eksporter zwraca się do banku w kraju importera z prośbą o zabezpieczenie jego interesów, poprzez wydanie listu przewozowego, który upoważnia odbiorcę do rozporządzania towarem, dopiero po otrzymaniu płatności.
Jak działa inkaso?
Czasami bywa, że eksporter wysyła dokumenty bezpośrednio do banku w kraju importu, jednak częściej dodatkowo pośredniczy temu bank w kraju eksportera, który ma za zadanie potwierdzić wiarygodność producenta wysyłającego towar.
Bank informuje nabywcę, że otrzymał wszystkie dokumenty potrzebne do odprawy celnej oraz odbioru towaru a ten przelewa wymaganą kwotę do banku w zamian za oryginalne dokumenty, w tym list przewozowy. Ostatecznie bank przelewa należności do eksportera zatrzymując prowizję.